Trump’s Invoerheffingen: Europese Olijfolieproducenten Voorbereiden op Marktverstoring
Nieuwe invoerheffingen op olijfolie uit EU-landen zullen volgens experts leiden tot prijsstijgingen en verstoring van de handelsbalans.
De nieuwe heffingen op olijfolie die president Trump heeft aangekondigd, zorgen voor grote onrust onder Europese producenten. Volgens Nobelprijswinnaar en handelseconoom Paul Krugman zijn deze maatregelen “de grootste handelsschok in de geschiedenis”. De Amerikaanse regering voert een invoerbelasting van 20% in op olijfolie uit alle EU-landen, waaronder Spanje, Italië, Griekenland en Portugal.
Experts voorspellen dat de hogere tarieven olijfolie voor Amerikaanse consumenten fors duurder maken, waardoor goedkopere – maar minder gezonde – zaadoliën terrein kunnen winnen. Dit zou de mondiale olijoliemarkt volledig kunnen herstructureren en Europese producenten hard treffen.
Ook landen buiten de EU worden geraakt. Voorbeelden:
- Argentinië, Algerije, Chili, Marokko, Turkije en Uruguay krijgen een standaardtarief van 10%.
- Tunesië wordt geconfronteerd met 28%.
- Zuid-Afrika met 31%.
- Israël met 17%.
- Volgens Krugman baseerde de regering-Trump de tarieven op een "vreemde berekening", waarbij elk land werd afgerekend op zijn handelsbalans met de VS.
In 2023 importeerde de VS voor:
- €693 miljoen uit Spanje
- €653 miljoen uit Italië
- €200 miljoen uit Tunesië
- €197 miljoen uit Turkije
- €93 miljoen uit Griekenland
De binnenlandse productie van olijfolie in de VS dekt momenteel minder dan 5% van de vraag.
Volgens producentenorganisatie Dcoop brengen de heffingen schade toe aan de hele keten – van boer tot eindgebruiker. Spanje's regio Andalusië, centrum van olijfolieproductie, werkt aan strategieën om alternatieve markten aan te boren.
De Spaanse overheid heeft inmiddels een steunpakket van €14,4 miljard aangekondigd om bedrijven op te vangen die geraakt worden door de handelsmaatregelen.
Ook Italië maakt zich zorgen. Jaarlijks exporteert het land ongeveer 100.000 ton extra vierge olijfolie naar de VS, goed voor zo'n €1,1 miljard aan omzet. Volgens Nicola Ruggiero van het Oliveti d’Italia-consortium zullen de tarieven onvermijdelijk een rem zetten op de export.
De Italiaanse handelsdienst ICE waarschuwt voor onzekerheid, maar benadrukt ook dat bedrijven mogelijk individuele vrijstellingen kunnen aanvragen als er geen binnenlands alternatief in de VS beschikbaar is.
Sommige grote bottelaars onderzoeken daarom de mogelijkheid om hun producten in de VS te verpakken, om zo de extra kosten te vermijden.
“President Trump heeft deels gelijk,” zegt Walter Zanre van Filippo Berio UK. “We moeten misschien wel productie naar de VS verplaatsen, wat banen kost in Europa maar werk oplevert in Amerika.”
Ook Griekenland exporteert jaarlijks ongeveer 20.000 ton extra vierge olijfolie naar de VS. Producenten daar roepen de overheid op om maatregelen te treffen. “De nieuwe tarieven zullen ongetwijfeld leiden tot hogere prijzen in de supermarkt,” aldus Dimitris Evangelinos van een coöperatie in Noord-Griekenland.
Volgens hem komt de hele winstmarge onder druk te staan, in een tijd waarin ook klimaatverandering de productie bemoeilijkt.
Daarnaast wijst Evangelinos op eerdere gevallen waarbij Trump soortgelijke maatregelen aankondigde maar later weer introk – een scenario waarop hij ook nu hoopt.
De agrifoodsector, goed voor 37% van de Griekse export naar de VS, staat op het spel. Dat betekent een potentiële impact op €450 miljoen van de €2,4 miljard totale export.
Veel marktspelers benadrukken de noodzaak van een gecoördineerd Europees antwoord. Ricardo Serra van Asaja-Andalucía stelt dat de EU niet stil kan blijven terwijl wereldwijde handelsverhoudingen onder druk staan.
“De EU heeft haar landbouwbeleid jarenlang aangepast aan de WTO-regels. We hebben tarieven afgeschaft en subsidies hervormd. Nu veegt Trump dat in één klap van tafel.”